Trabzon'un Özel Projeleri
Karadeniz Teknik Üniversitesi Çevreden Sorumlu Rektör Danışmanı ve Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Var, kendi projesi ve Trabzon’da hayata geçirilen çalışmalar ile ilgili bilgi verdi.
VİLLA BAHÇESİ TASARIMI
Karadeniz Teknik Üniversitesi Çevreden Sorumlu Rektör Danışmanı ve Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Var, Trabzon’da hayata geçirdiği bazı projeler ile ilgili bilgi verdi. Öncelikli olarak tasarladığı villa bahçesi projesini anlatan Mustafa Var: “Burası Trabzon’da deniz seviyesinden yaklaşık 300 metre yukarısı kotta yer alan 2500 metrekare bir alana sahip 12 yıl önce düzenlediğimiz bir villa bahçesi.
Tasarımımızın ana ilkesi; mekanı olduğundan daha büyük ve geniş gösterecek sert ve yumuşak tasarımları daha çok organik çizgiler kullanarak gerçekleştirmek, bahçe mekanında gerek renklerde gerekse form ve dokuda bazı alanlarda uyum ama görsel algıyı arttırmak için çoğunlukla kontrastlar yoluyla uyum yakalanma oluşturmuştur. Bahçemiz giriş ve ana bahçe olmak üzere iki kısımdan oluşuyor. Giriş kısmında 3 araçlık yarı açık bir otoparkımız bulunmaktadır. Alan çok eğimli bir arazi üzerinde olduğu için 3 kotta değerlendirdik ve bazı noktalarda yüksek duvarlar meydana çıktı. Bu duvarları yer darlığı nedeniyle özellikle bu yöreye uygun, ilkbahar ve sonbaharda renklenebilecek sarmaşık türü bitkilerle kapladık. Dört mevsim kullanılan bir konut bahçesi olduğu için yıl boyu bir süreklilik içerisinde etkisini gösterebilecek bitkileri tercih ettik. Özellikle bazı aylarda daha etkili olabilmesi için mevsimlik bitkilerle çalışma yaptık. Mevsimlik bitkileri de yıl içerisinde iki kere değiştiriyoruz. Çok büyük yeşil alanlarımız olmamasına rağmen bahçede bu ilkbaharda 6500 mevsimlik çiçek kullandı. Bazı mekanlarda sürekli kalan yer örtücü bitkiler kullanıldı.” diye konuştu.
TROPİK ETKİ OLUŞTURULDU
Prof. Dr. Mustafa Var: “Asıl bahçe kısmı konutun kuzey kısmında kalmakta olup, yüzme havuzu, küçük bir balık havuzu ve kaya bahçesinden oluşmaktadır. Havuz kenarında Trabzon’da doğal olmamasına rağmen tüm geleneksel konut bahçelerinde karşımıza çıkan bodur/kara Palmiye bitkisi kullanılarak bu kısımda tropik bir etki oluşturulmaya çalışılmıştır.
Konutun tüm dışa açılan birimleri başta balkon ve camlardan istenilen ve arzu edilmeyen görünüşler dikkatli bir şekilde analiz edilmiş, konuta yakın boylu bitki kullanılmamış, uzak mesafelerde ise önce hafif dokulu ve açık renkli en geri planda da kaba dokulu ve koyu renkli bitkiler ile alan olduğundan daha büyük gösterilmeye çalışılmıştır.12 yıl önce ülkemizde bitkisel materyal temini günümüze göre hem daha pahalı hem de istenilen türler istenilen form ve ölçüde olamamıştı. Bazı taksonlar ithal bile olsa arzu ettiğimiz büyüklükte olamamıştı. Sektör şu andaki zenginliğine sahip değildi. Bu nedenle bahçe bana göre ancak şu günlerde istenilen etkisini göstermektedir.” dedi.
TRABZON’UN VADİLERİ
Trabzon’daki Zağnos ve Tabakhane Vadisi ile ilgili de bilgi aktaran Prof. Dr. Mustafa Var: “Bu çalışma, T.C Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) ile Trabzon Belediyesi arasında imzalanan protokol esaslarına göre TOKİ tarafından yaptırılmıştır. Yapılan protokol ile yıllardan beri çözüm bekleyen düzensiz çarpık yapılaşmanın oluşturduğu sorunlu bölgelerin tasfiye edilmesi, bu bölgelerde yaşayan tapu sahibi olan veya olmayan dar gelirli vatandaşlara kentsel dönüşüm projesi kapsamında çözüm bulunması amaçlanmıştır.” diye konuştu. Zağnos ve Tabakhane dere içlerinin, Trabzon kentinin nefes alacak hava sirkülasyonunu sağlayacak vadileri olduğunu, geçmiş tarihsel süreç ve kent gelişimi içinde bu görevlerini yerine getirdiğini vurgulayan Var: “Ancak, ülkemizde olduğu gibi Trabzon’da da görülen hızlı kentleşme, çarpık yapılaşma ve gecekondu olgusu bu vadilerde da kendini göstermiştir. Vadiler, gecekondulaşmış ve çarpık yapılaşmanın en yoğun olarak görüldüğü alanlardan biri olmuştur. Vadide 2246 hissedara ait 453 bina her bir mülk sahibi ile anlaşma sonucunda kamulaştırılarak yıkılmıştır.” dedi.
ÜÇ ANA KISIM
‘Zağnos Vadisi uygulaması bitmiş proje 700 m. uzunluğunda, yer yer genişliği 100 ile 150 metre arası değişmekte olup yaklaşık 104 dönümlük bir alanı kapsamaktadır’ diyen Mustafa Var, sözlerini şöyle tamamladı: “Planlama alanı fiziksel sınırları itibari ile üç ana kısma ayırmak mümkündür.
Birinci kısım, tescilli eser olan Zağnos Köprüsü’nün (surunun) kuzeyindeki alandır. Bu alanın doğusunda Orta Kale (Ortahisar) surları, batısında ise dış kalenin batı surları olan ve Zağnos Burcu ile bir bütünlük halinde kuzeye doğru uzanan surlardan (kale duvarından) oluşmaktadır. İkinci kısım ise, yeni yapılan Yavuz Selim Bulvarı’nın (Tanjant yolunun) vadi üzerinden geçen köprüleri ile kuzeyindeki Zağnos Köprüsü arasında kalan alandır. Üçüncü kısım ise Yavuz Selim Bulvar köprüsünün güneyinde olan doğusunda Ortahisar surları ile biten, çok dik doğal kayalık yamaçların ön plana çıktığı, yapılaşmanın seyrekleştiği yamaçlar görülmektedir. Zağnos Kentsel Dönüşüm Projesi ile çarpık yapılaşan, çok kötü konumda fiziksel yapılaşmanın olduğu bu alan düzenlenirken aynı zamanda yapılacak çevre düzenlemesi ile birlikte kültürel mirasımızın korunması, sosyal donatı alanlarının kentlinin hizmetine sunacak şekilde düzenlenmesi amaçlanmıştır.”
DÜZENLEMELER YAPILDI
“Diğer yandan, tarihi ve kültürel dokunun geleceğe taşınması amacıyla restore edilerek kullanılması, böylelikle kentin merkezinde yer alan bu alanın sağlıklı bir şekilde düzenlenerek, şehrin güvenliğini tehdit eden denetimsiz bölgeler olmaktan çıkarılmıştır. Çevredeki mevcut fonksiyonlar alandaki etkinlik alanlarının belirlenmesine yardımcı olmuştur. Bu mevcut fonksiyonlar; kültürel fonksiyonlar, alışveriş, dini yapılar, eğitim yapıları, eğlenme-dinlenme. Bu fonksiyonların sürekliliğinin vadide devam etme ilkesi dikkate alınarak şu etkinlik alanları biçimlenmiştir:
Giriş Meydanı; Karşılama, alışveriş üniteleri, WC-ATM alanları,-protokol otoparkı.
Kültür Aksı; Yürüyüş, koşu, festival yürüyüşü, oturma – dinlenme birimleri, sürekli sergi, geçici sergi alanları.
Eğitim – Tanıtım – Kültür Zonu (uygulanmamıştır); Tarihsel öğelerle tarihi canlandırma, yok olmaya yüz tutmuş Türk kültürünü – el sanatlarını geliştirme birimleri (altın gümüş atölye- tanıtım satış,- bakır işçiliği, ahşap işçiliği, yöresel müzik enstrümanlarının yapıldığı alan, yaylı çalgı, üflemeli çalgı vs…)
Yeme – İçme Yöresel Yemek Zonu.
Eğlence; Festival Alanı, sergi alanı, konser alanı, gösteri alanı.
Görsel- Estetik Mekanlar; Su gösterileri, bitki gösterileri.
Spor Alanları ve Dinlenme; Yürüyüş parkurları, egzersiz alanı, mini futbol, seyir terasları oturma mekanları. Zağnos vadisin özellikle amfi ve çevresi şehrin pek çok toplu etkinliklerine (konserler, halk oyunları gösterileri ve Ramazan etkinlikleri) ev sahipliği yapmaktadır.”
YÖRESEL VE EGZOTİK BİTKİLER
Vadide hem yöresel hem de egzotik bitki türlerine ver verildiğini söyleyen Var: “Trabzon’da tarihi evlerin bahçelerinde olan palmiye ağaçları vardı, bu özellikle su kenarlarında kullanıldı. Yine egzotik olmasına rağmen her evin bahçesinde olan mor salkımlardan pergolalı bir yürüyüş alanı oluşturuldu. Bazı alanlara doğada en çok rastlanılan Ormangülleri ve bu vadide çok eskiden konut bahçelerinde bulunan portakal ağaçları getirilmiştir.” dedi.
Türk Dünyası Mühendisler ve Mimarlar Birliği tarafından 1. Mimar Sinan Uluslararası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Proje Olimpiyatları da projenin Mimar Sinan Özel Ödülü aldığını vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Var, Tabakhane Vadisi’nin de şu anda yıkım aşamasında olduğunu orada da tıpkı Zağnos Vadisi gibi düzenleme yapılacağını vurguladı. Var, Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin projesi sahile kadar uzatmayı düşündüğünü belirtti.
Haberin Devamı İçin Tıklayınız