Adachi Sanat Müzesi ve Bahçesi

Uzakdoğu’nun en güzel bahçelerine sahip Japonya’da geleneksel Japon bahçesi denilince akla ilk olarak Kyoto şehri akla gelir. Oysa, Japonya’nın en güzel bahçesi Kyoto’nun aksine Yasuga şehrinde yer alır.

Bu söylem, sadece kişisel beğeniden ibaret olmayıp “Journal of Japanese Gardenings Shiosai Ranking” adlı platformca da 2003 yılından beri aralıksız olarak Japonya’nın en güzel bahçesi seçilerek onaylanmıştır. Ayrıca, uluslararası platformda önemli yeri olan “Michelin Green Guide” da Adachi Sanat Müzesi ve Bahçesine (足立美術館, Adachi Bijutsukan) 3 yıldız vermiştir. Bahçe ve müze kompleksi, Japonya’nın güneybatısındaki Shimane Bölgesi’nde yer alır. Yaklaşık 165.000 m2’lik alanı kaplayan ve her mevsim koleksiyonunu değiştiren bu canlı müze , Adachi Zenko (1899-1990) tarafından kurulmuştur.

İlkokul eğitimini tamamlayan Adachi, ailesine yardım etmek amacıyla tarımla uğraşır. Fakat tarımsal faaliyetlerden yeterli kazanç sağlanamadığını görmesiyle ticaretle uğraşmaya başlar ve bu sırada sanata ilgi duyar. Bahçelere de düşkünlüğü ile tanınan kumaş toptancısı Adachi, bu iki ilgi alanının somut bir ürünü olarak 1970 yılında “Adachi Sanat Müzesi”ni kullanıma açar.

Ödüllü müze, Adachi’nin Japon sanat ve bahçe tasarımına olan ilgisinin hayat bulmuş hali gibidir. Aralarında Shoen Uemura (1875-1949), Shiho Sakakibara (1887-197), Kanjiro Kawai (1890-1966) gibi pek çok ünlü Japon sanatçının eserlerinin de bulunduğu yaklaşık 1300 sanat eseri burada sergilenmektedir. Bunların içinde özellikle ünlü ressam Taikan Yokoyama (1868-1958)’nın çalışmalarının yeri ayrıdır. Adaichi, Yokoyama’nın eserleri ile Japon bahçe sanatı arasında yakın ilişki olduğunu düşündüğünden, Yokoyama’ya ait eserlere daha çok ağırlık vermiştir.

Bahçede kullanılan bitkisel materyaller ise yine Adachi Zenko tarafından seçilmiş ve Japonya’nın farklı bölgelerinden buraya getirilmiştir. Bu geniş bitki çeşitliliği, doğal çevre ile büyük bir uyum ve bütünlük içinde tasarlanmıştır. Öyle ki, alanın çevresinde yer alan doğal peyzaj elemanları, adeta müzenin bir parçası gibi algılanmaktadır. “Shakkei” olarak adlandırılan “ödünç alınmış peyzaj” yaklaşımı bu alanda kullanılmıştır . Merkezde yer alan kaya, dağı sembolize ederken dağdan okyanusa akan su beyaz kum ile anlatılmıştır Fakat Adaichi bu tasarımı bütünüyle tek başına tamamlamış olup, yaklaşık 200 bahçe tasarımına imzasını atmış ünlü tasarımcı Kinsaku Nakane (1917- 1995)’nin katkıları son derece önemlidir

Modern Japon peyzaj tasarımında önemli bir isim olan Nakane; Taizoin, Jonangu gibi önemli Japon bahçelerinin tasarımında rol almıştır. Özellikle Nakane’nin eski çalışmaları incelendiğinde Adachi Müze Kompeksi peyzaj kimliğinde kendisinin ne denli etkili olduğu daha açıkça anlaşılacaktır.

Bu kompleksi farklı kılan en önemli özelliklerden biri, burada ele alınan müze konseptinin alışılagelen konseptlerden daha farklı olmasıdır. Müze denilince, sergilenen objelerin dönemsel olarak pek değişikliğe uğramadığı mekanlar akla gelmektedir. Oysa her geçen gün bütün koleksiyonunda değişiklikler görülen bir müze kavramı çok da karşılaşılan bir tasarım yaklaşımı değildir. Fakat sadece sanatsal objeleri sebebiyle değil, bitkisel elemanların etkileyici kompozisyonlarıyla da bir müze olarak işlev gören Adachi Sanat Müzesi, bu yönüyle alışılagelen müze konseptine farklı bir boyut getirmiştir. Her mevsim, hatta her gün değişen canlı bitki koleksiyonu sayesinde kullanıcılara dinamik ve değişken bir ortam sağlamakla kalmayıp, tekrar tekrar ziyaretçileri alana gelmeye teşvik de etmektedir.

Bunu yapıda tıpkı diğer müzelerde olduğu gibi sergilenen objelerin sadece uzaktan izlenebilmektedir. Burada bir sanat eseri ya da sergilenecek obje olarak ele alınan Japon bahçeleri de aynı mantıkla yola çıkılarak, sadece müze binasından seyredilebilmektedir. Juryu-an Bahçesi dışındaki bahçelere kullanıcılar bizzat giriş yapamamaktadır.

Bu konsept, müze binası içerisinde pek çok alanda kullanılmıştır. Yapı içerisinde oluşturulan çerçeveli seyir noktaları, geleneksel Japon evlerinde resim ya da güzel yazı sergilenen tokonoma adlı nişlerin burada doğal peyzaj elemanları ile süslenmesi gibi ince ayrıntılar, geleneksel Japon kültürüne atıfta bulunurken yeni bir yorum da katmıştır.

Adachi Sanat Müzesi Bahçesi; Kuru Peyzaj Bahçesi, Yosun Bahçesi, Juryu-an Bahçesi, Beyaz Kum ve Çam Bahçesi, Havuzlu Bahçe ve Kikaku Şelalesi Bahçesi olarak farklı alt bahçelerden oluşur. Bu bahçeler içinde özellikle Kuru Peyzaj Bahçesi ile Beyaz Kum ve Çam Bahçesi, alanın önemli odak noktaları arasındadır.

KURU PEYZAJ BAHÇESİ

Alanın çevresinde yer alan dağlarla bütünleşik olarak tasarlanmış olup müzede ilk ziyarete sunulan bahçedir. Geleneksel kuru peyzaj tasarım teknikleri kullanılarak oluşturulan bu alanda, doğanın derinliğini temsil etmek amaçlanmaktadır.

Genel olarak kuru peyzaj bahçelerine kullanıcı girişi mümkün olmamaktadır. Fakat buradaki seyir binasında tasarlanan büyük pencereler, farklı açı ve lokasyondaki seyir koridorları ya da galerileri sayesinde bu sınırlama en aza indirilmeye çalışılmıştır.

Kyoto’da yaygın olarak kullanılan tasarım yaklaşımlarının buraya uyarlanmasıyla oluşturulan Yosun Bahçesi, pek çok yosun türünün bir araya getirilmesiyle hayat bulmuştur.          

JURYU-AN BAHÇESİ

Çay evinin bitişiğinde yer almaktadır. Renklenmeleriyle bilinen akçaağaçlarla yosunların ağırlıklı olduğu bu bahçe, özellikle sonbahar aylarında baş döndürücü güzelliktedir. Bu alan kullanıcıların bizzat içinde dolaşabildikleri tek alandır. Juryu-an çay evi ise, Kyoto’da bulunan Katsura Rikyu Bahçesi’ndeki çay evinin bir taklidi olarak burada tasarlanmıştır.

BEYAZ KUM ve ÇAM BAHÇESİ

Beyaz Kum ve Çam Bahçesinde herdemyeşil Ormangülleri, Japon kızıl çamı ve bodur çamı birlikte kullanılmıştır. Birbirine yakın konumlandırılan ve yarıküre formu verilen ormangülleri, kayalarla etkileyici bir şekilde tasarlanarak kademeli olarak konumlandırılmıştır . Burada kullanılan orman gülleri Japonya’da çokça kullanılan ve Satsuki adı verilen ormangüllerinden olup Rhododendron indicum’un kültüvarıdır.

GÖLETLİ BAHÇE

İçerisinde Seifu adlı çay evi yer almaktadır. Gölle sınırlandırılmış bahçeye, So stilinde döşenmiş ya da Gyo stili ile döşenmiş yer döşemesinden yürünerek ulaşılır. Gölü iki kırıklıkla geçen ve kötü ruhlardan arınma aracı olarak düşünülen zig-zag köprüler burada yer alan diğer önemli tasarım öğelerindendir .

Seifu Çay Evi karşılama mekanında yine beyaz kum, çam ve herdemyeşil orman güllerinin birlikteliği dikkati çekmektedir. Japon bahçelerinde çokça kullanılan yosun, burada da yerini almıştır. Ayrıca kaya ve diğer küçük doğa taşların özenle bir araya getirilmesiyle oluşturulan yer döşemeleri de bu alanda yer almaktadır.

Adını Kikaku Dağı’ndan alan Kikaku Şelalesi, 15m yükseklikte yapay bir şelale olup Ressam Yokoyama Taikan’nın müzede de sergilenen “Waterfall in Nachi” adlı eserinden esinlenilerek oluşturulmuştur. Sadece 15m’lik bu yapay şelale bile Adachi’nin burayı ne kadar büyük bir istekle tasarladığına güzel bir örnektir.

Geniş pencere kasalarının sınırladığı bakış açıları ile bahçeyi algılatma yaklaşımı burada da kullanılmıştır. Böylece, doğa adeta yaşayan bir sanat eseri gibi ele alınmıştır. Ayrıca her mevsim değişim gösteren canlı peyzaj öğeleri sayesinde de, yılın farklı dönemlerinde farklı kompozisyonları görme imkanı sağlamaktadır.

Kikaku Şelalesi’nin dışında, bahçede irili ufaklı pek çok şelale yer almaktadır.

 Japon bahçe sanatları ve 20. yüzyıl sanat eserlerine ev sahipliği yapan Adachi Sanat Müzesi Japonya’da farklı bir anlayışta muhakkak görülmesi gereken önemli bir Japon bahçesi olup, çevresinin uygunluğu da dikkate alındığında ödünç peyzajlar konseptini en iyi yansıtan, kaya ve bitkisel tasarımlarında proporsiyon, denge ilkelerine çok iyi uyulmuş tarihi bahçelerden biridir.

The Adachi Art Museum, which hosts Japanese garden arts and 20th-century artworks, is an important Japanese garden that must be seen in different apprehension. The proportions of rock and vegetable designs, which best reflect the concept of borrowed landscapes when considering the appropriateness of the environment, are one of the historic gardens that are well-suited to balance principles.

Haberin Devamı İçin Tıklayınız